Сәулет және қала құрылысы ескерткіштері

8 ақпан 2021

Есен ата жерленген жер

Маңғыстау облысы, Маңғыстау ауданы, Бекі селосынан 5 км  оңтүстік-шығыс бағытта орналасқан. Жетібай-Шетпе жолына жақын биіктеу келген ұзын төбеде орналасқан. Қорымның аумағына кіре-берісте дәстүрлі қағидаға сай дұғалық орын орналасқан. Ол тас қаландыларымен қоршалған. Мұнда бір ескерткіш тас үйінді түрінде, әрі тік орнатылған ағаш бақанымен ерекшеленген, ал басқасы - созылған ұзын шарбақ ретінде орналасқан. Аңыз бойынша, осы жерде киелі күштің

31 қаңтар 2021

Атақозы бейіті

Атақозы Айтқұлұлы бейіті Маңғыстау облысы, Бейнеу ауданы, Бейнеу селосынан 18 км оңтүстік-батыс бағытта, Көне Бейнеудегі Бекет ата мешітінің солтүстігінде 2 км қашықтықта орналасқан.

 Атақозы Айтқұлұлы  (1704-1794) – Кіші жүзде аты аңызға айналған батыр.  40 мыңдай қазақ, қарақалпақ жасақтарының 1723 жылы қалмақтармен соғысында ерлігімен аты шыққан. 1726 жылы қалмақ ханы Сэрен Дондукке қарсы жорықтарда

5 қаңтар 2021

Көбен жерасты мешіті

іЕскерткіш Жарма ауылының оңтүстік - шығысында 12 шақырым жерде Сауысқан құмының оңтүстігіне таман орналасқан. Мешіт осы аттас қауымға жақын жерде. Қауым 19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басына жатады. Жерасты мешіті борлы әктастан ойылып жасалған. Төртбұрышты формалы болып келетін екі бөлмеден тұрады. Дәліз өңделген тастардан өріліп күмбез тәріздес жасалған. Қазіргі уақытта күмбез құлаған. Бөлменің ішкі жағынан күмбездің қолдан өрілгенін байқаймыз. Тастар жақсы

31 желтоқсан 2020

Төлеген-әулие жерасты мешіті

Төлеген-әулие жерасты мешіті – Шайыр ауылынан 20 шм солтүстік-батыс бағытта орналасқан. Қаратау сілемдерінің батыс бөлігіндегі «Тасжол» деп аталатын айқаса орналасқан тау жотасының оңтүстік-шығыс жартасынан қашалған үңгір-кеуектегі мешіт құрылысы бір бөлмеден тұрады. Оңтүстікке бағытталған кіріс ойығының биіктігі 110 см, ені 120 см, жоғарғы бөлігі доғалана қашалған. Қалыңдығы 90 см болатын кірісінің солтүстік жақтауына эпиграфика

17 желтоқсан 2020

Махтум баба мешіті

Махтум баба мешіті ХIV-ХV ғғ. Форт-Шевченко қаласынан 25 км шығыс бағытта орналасқан. Шамамен 14-15 ғ.ғ-да салынған Махтум-баба мешіті орналасқан. Жоспарда мешіт үлкен және кіші бөлмелерден тұратын көп камералы құрылыс болып келген, әртүрлі бөлмелері бір-бірімен аркалы қуыстар арқылы байланыстырыла шығарылған. Қабырғалары саз балшық араластырыла жартылай өңделген тастардан көлденеңінен және сейсмикалық апатқа қарсы қиғаштала қаланған. Мешіт жайлы

3 желтоқсан 2020

Бекет ата жер асты мешiтi

Бекет Мырзағұлұлы 1750–1813 жж. Маңғыстау, Үстiрiт, Атырау мекендеген Адай тегi қазақ халқының данасы. Туған жерi қазiргi Атырау облысы  Жылой ауданы Ақкиiзтоғай ауылы. Жас кезiнде қолына қару алып, көршiлес қалмақ, түркiмен тайпаларымен шайқасып, халқының егемендiлiгiн қорғаған Бекет батырлығын танытып, табиғи күш-қуатымен ерекшеленiп, ел аузында ер Бекет атанады. Жаугершiлiктi тоқтатып, елiнде бейбiтшiлiк, көршiлес халықтармен достық қарым-қатынас құруды

26 қараша 2020

Сұлтан үпі сайы, құдығы және жер асты мешіті

Сұлтан үпі жерасты мешіті – Каспий жағалауына жақын жердегi Ащымұрын мен Ойра аралығында, Форт-Шевченко қаласынан 57 км солтүстiк-шығыс бағытта орналасқан. Жердің тастақ қабатынан ойып жасалған жерасты мешiт бірнеше камералық бiр-бiрiне жалғасқан 11 бөлмеден тұрады және тастан тiреуiш бағаналар орналасқан. Ескерткіштің рухани-діни бағыттағы сипаты Сұлтан үпі жерасты мешітін шамамен ХII-ХIII ғғ. салынған қандай да бір сопылық қауымның ханака-ғибадатханасы болған.

17 қараша 2020

Қараман ата жерасты мешiтi және қорымы

Қараман ата жерасты мешiтi – Шетпеден 35 км жерде, Бекi елдi мекенiнiң батыс жағында орналасқан. Мешiт тау шатқалының төменгi қабатынан ойып жасалған, негiзiнен 3 бөлмеден тұрады. Жалпы көлемi 4 га жердi қамтиды. Бөлмелердiң ең биiгi 2,5 метрге жуық. Үлкен бөлменiң төбесi тастан құралған бағандармен бекiтiлген. Екi бөлменiң төбелерiнен жарық түсетiн дөңгелек терезелер ойылған. Ел аузындағы аңыздар бойынша,

11 қараша 2020

Масат ата жерасты мешiтi

Масат ата жерасты мешiтi – Маңғыстау ауданы, Ұштаған ауылынан 20 км оңтүстiк-шығыста орналасқан. Зерттеулер нәтижесiнде, қауымнан 526-ға жуық ескерткiш есепке алынған. Қауымдағы алғашқы ескерткiштер шамамен, 14-18 ғғ. аралығын қамтиды. Қауымның оңтүстiк-батысында Масат атаның жер асты мешiтi орналасқан. Мешiттiң iшкi аумағы 4 қанат үйдей. Есiк қапталынан михраб, қабырғаларынан сөрелер қашалған.

28 қазан 2020

Шақпақ ата жерасты мешiтi және қорымы

Жерасты мешiттерiнің аса көркем үлгiсi болып табылатын Шақпақ ата мешiтi Түпқараған ауданы, Таушық елдi мекенiнен 30 км солтүстiк-батыс/бағытта Сарытас-Қошақ шығанағына таяу Оңғазы тауының етегiнде (Шилiқұдық алқабы) орналасқан. Шақпақ ата жерасты мешiтiне 1966-68 жылдары А.Г.Медоев, 1973 жылы М.Меңдiқұлов зерттеу жұмыстарын жүргiзген. Жартас ішіндегі жасанды үңгір

15 қазан 2020

Шопан ата жер асты мешіті және қорымы

Шопан ата жерасты мешiтi – Қарақия ауданында, Сенек елдi мекенінен 20 км солтүстік-шығыс бағытта орналасқан. Мешiт бiр-бiрiне қосылған 12 шағын бөлмелерден тұрады, ақборлы жартастың қабатынан ойылып жасалған. Алғашқы кезде бұл ғимарат керуеншiлер, жолаушылардың тоқтап, паналайтын орны болған, себебi: Маңғыстаудан Хорезмге баратын, Ұлы Жiбек жолында орналасқан. Кейiннен бұл құрылыс мешiт ретiнде

16 қаңтар 2019

Сисем-ата қорымы

Сисем-ата қорымы – Маңғыстаудағы ең ірі және ежелгі қорымдардың бірі, Өтес селосынан 35 км солтүстік бағытта, батыс Үстірт шыңдары аймағындағы қыстау-құдықтар мен ежелгі керуен жолдары бойында орналасқан. Қорым туралы алғашқы деректер осы өлкеге 1825-1826 жж. келген орыс әскери экспедициясының басшысы, полковник Ф. Бергтің күнделігінде «Бұл конус тәріздес жер-тас үйінділерінен тұратын қасиетті қорым, алуан түрлі сәулет пішіндерінің біртұтастығы